Page 14 - Larus

Dorska metopa. Dorski hram Zevsa u Olimpiji, u kojem se nalazila Fidijina statua
Zevsa (jedno od sedam svetskih ~uda), sadr`i, iznad prostora izme|u stubova u naosu,
ukrasne metope posve}ene Heraklovim podvizima. Svaki od dvanaest podviga
prikazan je na zasebnoj plo~i. To su verovatno prvi put u cikli~noj formi prikazani
podvizi junaka koji je, u ~ast svoga oca, osnovao igre u Olimpiji.
Herakle, savr{eni atleta. Nesavladiv, Herakle je slika atlete par exellence. U borbi
protiv kritskog bika (Minotaurovog oca), junak se upire kako bi savladao snagu
~udovi{ta. Prema jasnoj shemi vidljivoj iz daleka, skulptor je, u dubokom reljefu,
prikazao nadljudski napor najsna`nijeg me|u junacima.

HERAKLE I KRITSKI BIK
IZME|U 472. I 457. PRE N. E.
METOPA ZEVSOVOG HRAMA U OLIMPIJI
MERMER SA PAROSA VISINA 160 CM
MUZEJ LUVR, PARIZ

Da bi {to zgodnije smestili i grupisali svoje darove, ne-
ki gradovi i{li su ~ak dotle da za njih podignu mala
zdanja, nazvana „riznice”, gde se gomilalo bogu pos-
ve}eno blago, njegova neotu|iva svojina. Te male ka-
pele, svedenih dimenzija, ~esto su pravi arhitektonski
dragulji, na kojima su njihovi graditelji slobodno pri-
menjivali nova re{enja.

39

SIFNIJSKA RIZNICA
OKO 525. PRE N. E.
PRIBLI`NO 604 X 841 X 400 CM
REKONSTRUKCIJA, CRTE` E. HANSENA
Arhitektonski dragulj. Sifnijska
riznica, koju su stanovnici kikladskog
ostrva Sifnosa sagradili u Delfima
zahvaljuju}i bogatim rudnicima srebra
na svom ostrvu, sadr`i brojne
arhitektonske i ornamentalne inovacije:
stubovi na pro~elju zamenjeni su dvema
karijatidama, a ornamentalni venci STUB PLESA~ICA
OKO 330. PRE N. E.
nagla{avaju konstrukciju ovog
PENTELIJSKI MERMER
dragocenog arhitektonskog bisera.
REKONSTRUISANA VISINA 1300 CM
MUZEJ U DELFIMA
Te`ina i ljupkost. Grupa koja prikazuje tri mlade `ene sa
uzdignutim rukama pridr`avala je jedan danas izgubljen
bronzani trono`ac i nalazila se na stubu sastavljenom od pet
akantom ukra{enih tambura. Lako}a vitkih stabljika akanta,
visokih skoro 13 metara, nastavlja se lepr{avim pokretom
plesa~ica koji potire svaki utisak te`ine.
Atinski `rtveni dar. Ovaj monumentalni `rtveni dar, koji se
uzdi`e severno od Apolonovog hrama, nesumnjivo je dar
Atinjana, koji mo`da evocira legendu o sestrama Aglauri, Hersi i
Pandrosi, trima devojkama kojima je Atena dala da odgaje
malog Erihtonija ro|enog iz Hefestove sperme rasute na tlu
nakon {to ga je boginja odbila.