Page 10 - Larus

ATI~KI PEHAR
SA CRVENIM FIGURAMA
PRIPISAN SLIKARU
LIVNICE, OKO 480. PRE N. E.
U potrazi za izgubljenim delima PRE~NIK 30 CM
DR`AVNI MUZEJ
Skoro nijedno od vrhunskih dela koja su opisana u an- ANTI~KA ZBIRKA, BERLIN
ti~kim tekstovima nije sa~uvano, osim ukoliko se ne
nalazi me|u onima za koja dr`imo da su kopije ili imi-
tacije. ^esto su nam ostala samo dela a imena su se iz-
U livnici bronze. Nepoznati umetnik
gubila; i obrnuto, imena su sa~uvana a dela vi{e ne- dobio je ime „Slikar livnice” prema
ma. Tako su nam, samo po imenu, poznata i trojica sceni koju je prikazao na ovom
peharu. S jedne strane vidimo trojicu
najpoznatijih gr~kih slikara: Parasios iz Efesa, Zeuksid
radnika u poslu oko pe}i u jednoj
iz Herakleje i Apel, zvani~ni slikar Aleksandra Velikog. livnici; ~etvrti name{ta ruku jednoj
Deo kriti~kog posla, kada je re~ o umetnosti starog statui kojoj glava jo{ stoji na zemlji.
U blizini pe}i oka~en je alat, ali i drugi
veka, sastojao se u poku{ajima da se sa~uvane sta-
delovi tela statua, kao i male votivne
tue dovedu u vezu sa imenima velikih vajara; ova igra plo~e koje su tu da odobrovolje
atribucije svodi se, ponekad, na ~isto naga|anje koje bogove.
se zasniva na intuiciji ili pretpostavljenoj sli~nosti sa Igra pogleda. Na suprotnoj strani
pehara dva radnika poliraju statuu
izgubljenim delima. Ipak, u studijama posve}enim
ratnika pred dvojicom posmatra~a
gr~koj skulpturi, ~esto se ose}a velika potreba za tim koji se ve} dive dovr{enom delu.
da se pove`u skulpture sa imenima onih koji su ih stvo- Da li je to vlasnik radionice, ili pre
kupac koji je do{ao u posetu? U
rili. svakom slu~aju, prikaz objedinjuje
~in stvaranja dela i njegovo gledanje.
Pre kerami~ari nego slikari
Potpisi na vazama su stariji te tako prvi poti~u skoro
iz vremena kada je pismo u{lo u upotrebu, krajem geo-
metrijskog razdoblja. Glagol epoiesen („napravio”),
mo`emo pro~itati ve} na jednom fragmentu geome-
trijskog stila iz 720. godine pre n. e. (na kome nije
sa~uvano i ime majstora). Na vazama su ~e{}e potpi-
sani kerami~ari nego slikari, jer izgleda da je u ve}ini
slu~ajeva vlasnik radionice, odgovoran za njen rad, i
35
sam bio kerami~ar. Iako za mnoge vaze ne znamo ime
autora (moderni istra`iva~i daju im izmi{ljena imena)
slikare vazâ kao {to su Klitija, Egzekija, Eufronije, Du-
ris, Makron i Midija ipak poznajemo zahvaljuju}i tome
{to su ostavili svoj potpis.
Slika umetnika
Kad slikari vazâ prikazuju kerami~are ili vajare na ra-
du, oni to ne ~ine iz `elje za dokumentarnim pre-
no{enjem stvarnosti, niti zbog umetni~ke narcisoid-
nosti, ve} da poka`u svoj odnos sa bogovima koji se
za ovu delatnost i lepotu njihovih dela blagonaklono
zauzimaju pred o~ima kupca ili posmatra~a.
RATNIK U BORBI,
NAZVAN „GLADIJATOR
BORGEZE”
POTPISAN: AGASIJE IZ EFESA
OKO 100. PRE N. E.
MUZEJ LUVR, PARIZ

Gladijator ili ratnik? Ova statua duguje
svoj naziv „gladijator Borgeze” zbirci u kojoj
se nalazila pre ulaska u Luvr, kao i
anahronizmu zbog koga je u ovom liku
borca gre{kom prepoznat gladijator.
Ova statua zapravo predstavlja junaka
u borbi.
Kopija ili original? Ovog ratnika, mermernu
kopiju originala u bronzi, kako to pokazuje
deblo drveta koje podupire desnu butinu
statue, potpisao je „Agasije iz Efesa, sin
Dositeja”. Ve} od I veka pre n. e. Rimljani su
bili zadivljeni gr~kom umetno{}u, {to
rezultira izradama kopija brojnih gr~kih dela.
Kvalitet ove kopije opravdava ponos njenog
autora, ali ime vajara prvobitnog dela ostalo
nam je nepoznato.