Page 17 - Larus

Antika

Gr~ka plastika

Umetnost polisa

42

FRIZ SA PARTENONA U susret bogovima. Friz sa Partenona prikazuje povorku
442-438. PRE N. E. Panateneja (sve~anosti u ~ast Atene). Tu vidimo kako prolaze
Na javnim mestima skulptura ne mo`e biti (DETALJ) dostojanstvenici, devojke, nosioci `rtvenih darova, konjanici i
svedena samo na estetsku i ukrasnu ulogu. MERMER, VISINA 106 CM gra|ani Atine ujedinjeni u odavanju po~asti bogovima koji su se
BRITANSKI MUZEJ, LONDON
okupili kako bi primili `rtveni dar peplos, ogrta~ namenjen staroj
statui Atene.
Kao {to ni ukrasi hramova – koji su podse}ali na po-
bede bogova nad Gigantima ili junaka pro{losti nad
Kentaurima ili Amazonkama (kao {to ih vidimo na pri-
mer na Partenonu) – ne mogu ostaviti gra|ane ravno-
du{nim, tako se ni spomenici podignuti na agori ne
mogu posmatrati samo kao obi~an ukras grada – po-
NOV~I} IZ PELE
lisa. Te skulpture podse}aju prolaznika na slavu he- (SREBRNA TETRADRAHMA)
roja iz pro{lih vremena; ~esto su tako osniva~i grada OKO 320 PRE N. E.
ili mitski junaci koje slavi grad prikazani u srcu grada, PRE~NIK 2,5 CM
NACIONALNA BIBLIOTEKA FRANCUSKE, PARIZ
na agori.
U Atini, na primer, nalazili su se junaci deset ati~kih Aleksandar kao heroj. Na ovom nov~i}u iz Pele,
u Tesaliji, iskovanom posle Aleksandrove smrti
plemena, oltar dvanaest bogova, stele i dekreti u ~ast
prikazan je na aversu Aleksandar u vidu Herakla,
onih koji su zadu`ili domovinu. Govornik Likurg tako a na reversu Zevs – sedi sa orlom i munjom – pored
podse}a da „dok su u drugim gradovima na agori po- koga je natpis „Aleksandru”. Sa Aleksandrom po~inje
razvoj mimeti~kog portreta za ~iji se kvalitet mladi
dizane statue pobednicima u atletskim takmi~enji-
vladar pomno brinuo dopu{taju}i, na primer, samo
ma, u Atini su podizane statue velikih zapovednika i vajaru Lisipu pravo da ga prikazuje.
tiranoktona (tiranoubica)” (Protiv Leokrata, 51). Par-
tenon sagra|en da primi veliku statuu Atene od zlata
i slonova~e, pokazatelj je te „politi~ke dimenzije gr~ke
umetnosti”. Fidiji i njegovoj radionici dugujemo izra-
du skulptura koje krase spomenik. Sa spolja{nje stra-