Page 12 - 501_larus

Albert
Albert, Rozno, 1819 – Vindzor 1861, predavanjima u Nemačkoj i Parizu nici između Ugande i Demokratske
princ Velike Britanije. Drugi sin voj- doprineo je rasprostiranju Aristo- Republike Kongo (nekadašnji Zair),
vode Saks-Koburg-Gote, oženio se telove misli. Bio je i učitelj svetog na nadmorskoj visini od 618 m. Po-
2
rođakom Viktorijom I (1840). Tome Akvinskog. Baveći se prirod- vršine 5.300 km , najveće dubine
Albert, Beč 1817 – Arko 1895, au- nim naukama, u delu De animalibus, 48 m; dugo je oko 160 km, a široko
strijski nadvojvoda i general. Stric traktatu u 28 knjiga, izložio je upo- oko 30 km. Nalazi se u tektonskom
Franje Josifa; pobedio Italijane u rednu anatomiju životinja i čoveka, rovu i izduženog je oblika. Vodom
bitki kod Kustoce, blizu Verone kao i zoološku klasifikaciju. se napaja preko rukavca Nila iz je-
(1866). Alberta, pokrajina u zapadnoj Ka- zera Viktorija (reka Viktorija–Nil) i
rekom Semliki, otokom Edvardo-
Albert, Bečko Novo Mesto 1559 – nadi, smeštena između pokrajina vog jezera. Jezerska otoka je reka
Brisel 1621, austrijski nadvojvoda. Britanske Kolumbije i Saskačevana; Albertov Nil, koja u Sudanu nosi
2
površine 661.848 km ; 3.290.350
Holandski guverner 1596–1621. naziv Beli Nil. Jezero je otkrio en-
Godine 1599. oženio se jednom od stanovnika; glavni grad je Edmon- gleski istraživač Samjuel Vajt Bejker,
ćerki Filipa II. ton, a najveći Kalgari. 1864. godine.
Zauzima prerijsku ravnicu, koja
Albert Brandenburški, Ansbah 1490 se uzdiže prema zapadu (obronci 2. jezero u južnoj Australiji, u blizini
– Tapijo 1568, veliki majstor tevton- Kordiljera, najviši vrh na planini ušća reke Meri. Hrani se vodom od
skog reda i prvi nasledni vojvoda Kolumbija, 3.747 m). Klima je konti- jezera Aleksandrina, a na jugu je
Sveti Albert Veliki, freska Pruske (1525–1568). nentalna, s toplim letima i hladnim od slanog jezera Korong odvojeno
Tomasa iz Modene (oko 1352)
Albert I, Brisel 1875 – Marš le Dam zimama (česti prodori arktičkog poluostrvom Narang. Zbog malog
1934, belgijski kralj (1909–1934). vazduha sa severa duž središnjih priticaja sveže vode i visokog ste-
Njegov čvrst stav prema Nemačkoj nizija). Severni deo pokrajine je šu- pena isparavanja, voda jezera je
tokom Prvog svetskog rata, kada je movit, a relativno sušan je stepski zaslanjena.
komandovao belgijskom armijom jug. Poljoprivreda (pšenica i ječam, 3. veštačko jezero u Novom Juž-
na strani Saveznika, doneo mu je stočarstvo). Pokrajina učestvuje sa nom Velsu (Australija), u predgrađu
nadimak kralj-vitez. više od 80% u domaćoj proizvod- grada Vaga Vaga; površine 125 ha i
Albert I, Onore Šarl Grimaldi (Ho- nji sirovina na bazi ugljovodonika, prosečne dubine 3,6 m. Jezero je iz-
noré Charles Grimaldi), Pariz 1848– uz značajnu eksploataciju mrkog građeno krajem XIX veka. Turizam,
1922, princ Monaka (1888–1922). uglja, namenjenog Japanu. Indu- rekreacija.
Osnovao je u Monaku Okeano- strija (petrohemijska, hemijska). Albervil, naseljeno mesto u Fran-
grafski muzej (1899–1910), u Pari- Najveća koncentracija stanovništva cuskoj u regionu Rona−Alpi, glavni
zu Okeanografski institut (1911) i u urbanom pojasu Kalgari–Edmon- grad (subprefektura) arondismana
1905. godine pokrenuo prvo izda- ton, koji se proteže u dužini do 400 (okruga) Savoja, na ušću reke Izer u
nje batimetrijske karte okeana. km (2,15 miliona stanovnika, što reku Arli; 18.190 stanovnika. Trgo-
Albert I Balenštet Medved, oko čini oko 72% ukupnog stanovniš- vački centar. Razvijene su tekstilna
tva pokrajine).
1100–1170, prvi markgrof Branden- i mašinska industrija. U njemu su
burga (1134–1170). Alberti, Leon Batista (Leon Battista održane Zimske olimpijske igre
Albert I ili Albert Habzburški, oko Alberti), Đenova 1404 – Rim 1472, 1992. Nekadašnji utvrđeni grad
italijanski humanista i arhitekta.
1255 – Brug 1308, austrijski vojvo- Izučavanje slikarstva i arhitekture Konflan; Savojski muzej.
da i car (1298–1308). stvorilo je od njega prvog velikog Albi, glavni grad (prefektura) de-
Albert II, Brisel 1934, od 1993. bel- teoretičara umetnosti renesanse. partmana Tarn (Francuska), na
gijski kralj, Leopoldov sin. Kralj je Izradio je planove i makete za hram reci Tarn; 49.100 stanovnika. Sme-
postao po smrti starijeg brata Bo- Malatesta u Riminiju, palatu Ruče- šten između Akvitanskog basena
duena I. Oženio se Paolom Rufo od laj u Firenci, crkvu svetog Andreje i Centralnog masiva, Albi je stari
Kalabrije 1959. godine. u Mantovi. verski i trgovački grad, koji je po-
Albert II, Monako 1958, princ Mo- Alberti, Rafael (Rafael Alberti), Pu- stao centar industrijskog gradskog
područja (termocentrala, proizvodi
naka od 2005, iz kuće Grimaldi. erto de Santa Marija 1902–1999, od stakla, tekstil, hemijski proizvo-
Nasledio je oca Renijea III. španski pesnik. Spaja inspirisanost di). Nadbiskupija. Utvrđena gotička
Albi Albert II ili Albert V Habzburški, Beč narodnom tradicijom s rafiniranom katedrala, od opeke, s jednim bro-
1397 – Nesmelj 1439, austrijski voj- formom (Mornar na kopnu, 1925) da dom (XIII–XV vek); oslikana; bivša
voda (1404–1439). Postao je kralj bi izrazio svoja estetička i politička episkopska palata u kojoj se nalazi
Češke i Ugarske (1437), potom i car ubeđenja (O anđelima, 1929; Prezir muzej Tuluz-Lotreka.
(1438–1439). i čudesno, 1974). Albici, firentinska porodica, supar-
Albert, sveti, Lijež oko 1166 – Rems Albertina, značajna javna zbirka nici porodice Mediči, XIV–XV vek.
1192, biskup Liježa. Ubili su ga tajni grafika u Beču, u kojoj se čuva oko
izaslanici cara Anrija VI. 65.000 crteža i gotovo milion gra- albinizam Nasledna anomalija kod
čoveka i nekih životinja zbog nedo-
Albert Veliki, sveti, Lauingen, Bavar- fika. statka pigmenta melanina, a karak-
ska oko 1200 – Keln 1280, nemački Albertov kanal, kanal i plovni put u teriše je veoma bela koža, bela ili
Albertovo jezero u Australiji dominikanac, teolog i filozof. Svojim Belgiji, spaja reke Mezu kod Liježa svetložuta kosa, ružičasta rožnjača
i Šeldu kod Antverpena, povezuju- ili, kod životinja, belo krzno.
ći Esko i Mas; dugačak je 129 km. Kod čoveka albinizam prate ozbiljni
Privredno jedan od najaktivnijih poremećaji oka: fotofobija (pacijen-
plovnih puteva u zapadnoj Evropi ti ne podnose svetlost) i slabljenje
jer spaja luku Antverpen s rudar- oštrine vida. Ponekad osoba poka-
sko-industrijskim rejonom Liježa. zuje sklonost ka hemoragijama ili
Pušten u saobraćaj 1939. čestim infekcijama. Lokalno obez-
Albertovo jezero, bojavanje kože se naziva vitiligo.
1. nekadašnje jezero Mabutu Sese Ne postoji nikakvo efikasno leče-
Seko, jedno od afričkih velikih jeze- nje. Izlaganje suncu se zabranjuje
ra. Nalazi se u istočnoj Africi, na gra- da bi se izbegao rizik od pojave
46