Page 5 - 501_larus

aksilaran
akrilan Sintetičko tekstilno vlakno, Akropolj, tvrđava stare Atine. ruski novinar i pesnik. Osnovao
polimer akrilonitrila. Na kamenitom uzvišenju površine je slovenofilski list Rusija. – Sergej
akrilna kiselina Kiselina s polimeri- 270 x 150 m i visine približno 100 Timofejevič, Ufa 1791 – Moskva
zujućim estrima u akrilnim smola- m koje dominira grčkom prestoni- 1859, ruski pisac, otac Ivana Ser-
ma, bezbojnim i termoplastičnim. com podignut je već početkom II gejeviča Aksakova; slikar seoskog
života.
Akrilna farba: emulzija dobijena ra- milenijuma p.n.e. mikenski mega-
sprskavanjem pigmenata, zdroblje- ron, da bi potom ono bilo utvrđe- Aksel, Ričard (Richard Axel), Njujork
nim u vodi, u lateksu koji je dobijen no i posvećeno boginji Ateni. Pošto 1946, američki lekar. S Lindom Bak
polimerizacijom metil-metakrilata. su ga 480. godine p.n.e. razrušili došao je do prvih otkrića o recep-
akrilonitril Jedinjenje, formule Persijanci, Akropolj je prestao da torima mirisa i funkcionisanju čula
mirisa, što im je donelo Nobelovu
bude tvrđava i služio je kao kultno
CH =CHCN, izvedeno iz propilena; mesto grada Atine. Tada je upot- nagradu 2004. godine.
2
industrijski značajno kao prekursor punjen danas čuvenim hramovi-
za sintezu poliakrilonitrila – sinte- ma Partenonom i Erehtejonom i akselband Ukrasna traka u obliku Džulijus Akselrod
tičkog vlakna poznatog pod zašti- stvoren je kompleks koji objedi- pletenice, obično na uniformama
ćenim imenima Orlon i Akrilan. njuje svetilišna mesta najstarijih – kao oznaka posebne službe.
akrocefalija med. Urođena malfor- kultova. Podignut između 421. i Akselrod, Džulijus (Julius Axelrod),
macija lobanje, koja je u tom slu- 406. godine p.n.e., Erehtejon ima Njujork 1912 – Rokvil, Merilend,
čaju izdužena, u obliku zarubljene dva jonska portika od kojih je po- 2004, američki biohemičar i far-
kupe. Ljudska lobanja izdužena od znatiji onaj s karijatidama, ženskim makolog, autor radova o neuro-
baze ka vrhu, ponekad udruženo s figurama koje nose kapitele i po- transmiterima tipa kateholamina,
prevremenim srastanjem kostiju. dupiru arhitrav. Pored monumen- otkrio je i proučavao enzime koji
Isto što i oksicefalija. talnog ulaza Propileja, podignut je utiču na metabolizam hormona
epifize; s Bernardom Kacom i Ulfom
akrocijanoza med. Vazomotorni krajem V veka mali hram posvećen fon Ojlerom podelio je Nobelovu
poremećaj ekstremiteta (ruke, Ateni Niki (Pobednici), jedan od nagradu za fiziologiju i medicinu
noge), koji karakteriše trajna cija- najlepših primera jonskog stila. 1970. godine.
noza (ljubičasta boja kože i osećaj Perikle i Fidija, okruženi najvećim
hladnoće). umetnicima kao što su Iktin, Ka- aksenični Životinja, biljka ili kultu-
ra tkiva odgajena u kontrolisanim
akrodinija med. Retko oboljenje likrat i Mnesikle, bili su tvorci te sterilnim uslovima, u sredini u kojoj
koje se javlja u ranom detinjstvu nove kompozicije. Statue, na pri- nema mikroorganizama.
(od 3. do 4. godine) i karakteriše se mer Atene Promahos (Zaštitnice) i
bolovima na krajevima ekstremite- Atene Lemnije (Lemnoske), obe Fi- Aksentijević, Dragoslav Pavle, Beo-
ta. Tok bolesti je spor i težak i može dijin rad, četvoroprezi i stele ukra- grad 1942, akademski slikar i pojac.
dovesti do komplikacija (nekroze šavali su prostor oko hrama. Izme- Poje po transkripcijama neumskih
na prstima, promene u ponašanju). đu Propileja i Partenona podignuti zapisa XII – XVIII veka, snima i beleži zastava Akrona
manastirsko pojanje u Srbiji, Grčkoj
Isto što i Sfiftova bolest. su svetilište Artemide Brauronije i i na Kipru. Dobitnik je više nagrada
akrodontni zubi Zubi koji su svo- Kalkoteka, gde su se čuvali zavetni među kojima su i Prva nagrada na
darovi od bronze.
jom osnovom pomoću vezivnog U podnožju Akropolja nalazi se Di- Međunarodnom festivalu u Kardici
tkiva pričvršćeni za površinu vilice onisovo pozorište (V–IV vek p.n.e., (Grčka, 1988) i nagrada Međuna-
ili njenu ivicu. V. pleurodontni, teko- preuređeno u rimskoj epohi), rodnog festivala u Moskvi (1990).
dontni. Asklepijevo svetilište, Odeon Iroda Osnovao je grupu Zapis (2000)
akrolein Aldehid izveden iz etilena, Atičkog (II vek) i druga zdanja. S pri- koja se bavi srpskom izvornom na-
formule CH =CHCHO (IUPAC naziv: hvatanjem hrišćanstva Partenon, rodnom muzikom, koju izvodi na
2
2-propenal); zagušljiva isparljiva Erehtejon i Hefestov hram biće naj- osnovu melografskih zapisa, i pra-
tečnost koja nastaje kontrolisanom pre u funkciji nove vere pre nego voslavnom duhovnom muzikom.
oksidacijom propilena, CH =CHCH što u XI veku postanu vizantijske aksijalni V. osovinski.
2
3
(IUPAC naziv: propen), i koja ima crkve (Sveti apostoli, Kapnikareja, aksilaran 1. med. Pazušni, pazušna
raznovrsne primene u hemijskoj sveti Teodor i Mala mitropolija). grupa limfnih čvorova (aksilarna
industriji (npr. sintezi poliuretana, akrosport Sport koji podrazumeva grupa limfnih čvorova). 2. bot. Ak-
poliestarskih smola, propilen-gli- preplitanje akrobatike, gimnastike i silaran izdanak – bočni izdanak koji
kola, akrilonitrila, glicerola). koreografije koje se izvode grupno se nalazi na pazuhu lista.
akromegalija med. Hipertrofija ko- uz muzičku pratnju. rekonstrukcija akropolja u Atini
stiju lica i krajnjih delova tela: do- akrostih (grč. akros, vrh, kraj i stik- Rimski i avgustovski hram Sveti put Partenon
nje vilice, usana, jezika, nosa, šaka hos, stih) Stihovni oblik kompono-
i stopala. Nastaje zbog prekomer- van tako da početna slova svakog
nog lučenja hormona rasta (soma- stiha u pesmi, pročitana odozgo svetilište
totropnog hormona). nadole, obrazuju reč kojom se Artemide
Brauronije
akromion med. Vrh grebena lopa- označava tema, ime pisca ili onoga
tične kosti. kome je pesma posvećena.
Akron, grad u SAD, u državi Ohajo, Aks le Term, naselje i opština u
u blizini jezera Erije; 217.100 sta- departmanu Arijež, u regionu Sre-
novnika. Centar industrije pneu- dišnji Pirineji (Francuska), na reci
matika. Vazduhoplovna i mašinska Arijež; 1.500 stanovnika. Banja za
industrija. lečenje respiratornih organa i re-
akronim Skraćenica sastavljena od ume. Turizam – zimski sportovi na
početnih slova nekog višečlanog visoravni Sake (nadmorska visina Erehtejon
naziva, izgovorena kao obična reč, 2.000 m).
npr. UNESKO, NATO. Aksakov, ruska spisateljska poro- Statua Atene Promahos
akropolj Najuzvišeniji, utvrđeni deo dica iz XIX veka. – Ivan Sergejevič, hram
starih grčkih gradova. Nadeždino 1823 – Moskva 1886, Propileji Atene Nike
39